Hainbat hamarkadetan zehar, Azpeitiko Antxieta Kultur Elkarteak lan gogor eta emankorra burutu du euskal kulturaren arlo desberdinak ikertu eta bizirik mantentzeko ahaleginetan, guztia euren ikasteko gogoagatik eta asebetetze pertsonalaren truke, borondatez lan eginez.
Bertako kide batzuek hasiera-hasieratik erakutsi zuten gure arbaso urrunenek utziriko aztarnak ikertzeko interes berezia, interes hori lehendik zetorkien espeleologiarekiko zaletasunari lotuta, kobazuloetan gordetzen ziren historiaurreko sekretuen bila hasi ziren.
Ahalegin horretan, arkeologiara zaletu talde hark Aranzadi Zientzia Elkartearen laguntza teknikoa eta babesa izan zituen. 1969 urtean, Antxieta Kultur Elkarteko zenbait kide Izarraitz mendizerran kokaturiko hainbat giza-okupazio gune aurkitu eta ikertzen ari ziren. Euren aisialdia arkeologiari eskaintzen zioten ikerlari boluntario haietako bi Andoni Albizuri eta Rafael Rezabal ziren.
Udaberriko igande batean, Goltzibar errekaren arroari jarraituz Sastarrain bailarara iritsi ziren. Inguru hau Paleolito garaiko gizakien bizimodurako oso leku aproposa iruditu zitzaien, bi erreka elkartzen diren lekuan ur ugari eta belarjale talde handiek elikagaia lortzeko larre ugari daudelako bertan.
Handik gertu kokaturiko kobazuloren baten bila hasi ziren. Sastarrain baserriko etxeko andrea izan zen Rafael eta Andoniri han inguruko haitzulo baten berri eman ziena, ez zituen 13 metro baino gehiago neurtzen.